Higiena cyfrowa – co to jest i kiedy warto zrobić cyfrowy detoks?
Autor: Orange Flex
Data dodania: 1 July 2024
Nawykowe scrollowanie Insta i TikToka. Sięganie po telefon bez konkretnego powodu. Zasypianie ze smartfonem w łóżku. Odpisywanie na wiadomości w każdej sytuacji 📱💬 Brzmi znajomo? Cóż, kto nigdy tak nie robił, niech pierwszy rzuci smartfonem... Jednak nie ma co się usprawiedliwiać – są to złe nawyki cyfrowe, koniec kropka. I tak samo jak dbamy o higienę pracy, tak warto też poświęcić chwilę na zdrowe ułożenie się z technologią w swoim życiu – czyli właśnie na higienę cyfrową. Dowiedz się, od czego zacząć 💡👇
📌 Co znajdziesz w artykule:
- Co kryje się pod pojęciem higiena cyfrowa?
- Czym skutkuje zaniedbanie higieny cyfrowej?
- Jakie proste zasady higieny cyfrowej warto wdrożyć w codzienne życie?
- Co daje dbanie o higienę cyfrową?
Higiena cyfrowa – co to właściwie znaczy?
Na potrzeby Ogólnopolskiego Badania Higieny Cyfrowej 2022* pojęcie to zdefiniowano jako „chroniące zdrowie zachowania związane z używaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, zwłaszcza urządzeń ekranowych i internetu” 🌐📱
Eksperci dzielą higienę cyfrową na cztery obszary:
- 1️⃣ stawianie granic i kontrola w używaniu urządzeń ekranowych,
- 2️⃣ bezpieczne używanie internetu i urządzeń ekranowych,
- 3️⃣ tworzenie i odbieranie informacji w internecie,
- 4️⃣ inne zalecane zachowania prozdrowotne związane z używaniem urządzeń ekranowych i internetu.
Brak higieny cyfrowej dotyczy przede wszystkim smartfonów, które możemy wszędzie ze sobą zabrać – co okazuje się zarazem błogosławieństwem i przekleństwem 📱 Wystarczy chwila bezczynności, by odblokować ekran i wejść na social media, YouTube’a, odpisać znajomym czy sprawdzić maila. 📩 Wielu z nas robi to bezwiednie, siadając do posiłku lub czekając na tramwaj, na spotkaniu z przyjaciółmi, podczas pracy, a nawet… za kierownicą samochodu 🤯
Ważna rzecz. ❗ Higiena cyfrowa to nie jakieś nudziarstwo propagowane przez przeciwników nowych technologii – to sposób na zadbanie o siebie i podniesienie jakości życia w świecie, w którym możemy i chcemy korzystać ze smartfonów, smartwatchy, internetu, Chata GPT i innych udogodnień. Wcale nie chodzi tu o skrajne ograniczenie kontaktu z technologią i wyprowadzenie się do szałasu w lesie – ale ważne, żeby trzymać się pewnych zdrowych zasad na co dzień.
Czym grozi zaniedbanie higieny cyfrowej?
Brakiem równowagi w życiu – po prostu 🤷 Możesz czuć przeciążenie bez wyraźnego powodu, możesz się irytować, że masz za mało czasu na ważne rzeczy, możesz czuć spadki koncentracji (np. podczas czytania książek, nauki, a nawet oglądania dłuższych filmów), mieć problemy ze snem, zwiększoną podatność na stres, odczuwać niepokój lub innego rodzaju niewygodę, której wcale nie łączysz ze scrollowaniem treści na smartfonie. Często dopiero obiektywne przyjrzenie się swoim codziennym nawykom pozwala uświadomić sobie, że to smartfon ma nas, a nie my smartfona…
Zobacz również: Jak zwiększyć koncentrację? 10 sposobów na lepsze skupienie
Przykłady złych nawyków cyfrowych:
- 👎 Natychmiastowe reagowanie na powiadomienie z każdej aplikacji. Notyfikacje push bywają przydatne, ale tylko z apek, których używasz, i tylko w ważnych sprawach. Umówmy się – wiele z nich raczej zaśmieca telefon i Twoją uwagę. Wciąż dzwoniący czy wibrujący telefon odrywa Cię od innych zajęć. Nie ma w tym nic dziwnego – sięgnięcie po telefon kojarzy nam się z nagrodą, na przykład wiadomością od bliskiej osoby czy śmiesznym filmikiem.
- 👎 Jeśli nie potrafisz oderwać się od ekranu nawet w towarzystwie bliskich Ci osób, nie słuchasz, co inni mówią do Ciebie, albo chodzisz po ulicy z oczami wpatrzonymi w smartfon – możesz mieć poważny problem, a nawet stwarzać zagrożenie dla siebie i otoczenia. Wiele wypadków drogowych wynika właśnie z korzystania z telefonu zarówno przez kierowców, jak i pieszych czy rowerzystów.
- 👎 Scrollowanie TikToków, oglądanie YouTube’a lub serialowy binge watching przed snem. Światło ekranów pobudza Twój mózg 🧠 do aktywności, więc zamiast przygotowywać się do regeneracji organizm ciągle nastawia się na działanie.
- 👎 Szukanie odpowiedzi na wszystkie pytania w Google. Nie wszystko jesteś w stanie ogarnąć bez pomocy specjalisty – zwłaszcza w kwestii własnego zdrowia. Wpisanie objawów w wyszukiwarkę i sprawdzenie, jakie badania warto wykonać czy do jakiego lekarza się zgłosić, to jedno. Poważnie robi się w momencie, w którym na własną rękę rozpoczynasz oparte na internetowej wiedzy leczenie 💊🩺
To tylko kilka najczęstszych przykładów, jednak pod kiepską higienę cyfrową podpada znacznie więcej zachowań. Jeśli chcesz sprawdzić, jak to jest u Ciebie, 👉 wykonaj test higieny cyfrowej dostępny na stronie Instytutu Cyfrowego Obywatelstwa: https://cyfroweobywatelstwo.pl/test-higieny-cyfrowej/
Zasady higieny cyfrowej – jak dbać o siebie na co dzień?
Chcesz mieć większą kontrolę nad swoim korzystaniem ze smartfona? Oto kilka pomysłów, co robić na co dzień, by ograniczyć czas spędzany w sieci – bez pozbawiania się rozrywki i kontaktu ze światem, ale z uważnością na swój całościowy dobrostan.
- Kontrola czasu ekranowego! Sprawdź, ile czasu poświęcasz na korzystanie z urządzeń ekranowych każdego dnia. Niektóre smartfony mają nawet wbudowaną funkcję śledzenia tego czasu i co tydzień pokazują Ci raport.
- Masz nawyk automatycznego zerkania w smartfon, gdy tylko brakuje Ci innych bodźców? Niech to będzie pierwszy krok ku zwiększeniu higieny cyfrowej. Jeśli nie musisz, nie korzystaj z urządzenia. To trudne jak rzucanie palenia, bo nagle nie masz czym zająć rąk i wzroku… A jednocześnie łatwe, bo jeśli się zastanowić, nie wymaga wielkich wyrzeczeń – przecież nie pozbawiasz się niczego ważnego, prawda? Na social media będzie czas – ale świadomie! 🤗
- Znajdź sobie więcej zajęć offline. 📚 Kilka stron książki zamiast TikToka (polecamy np. aplikacje z audiobookami w Klubie Flex!), 🏃🏻 10 minut treningu zamiast jednego filmu na YouTubie, odprężający 🌳 spacer po lesie, telefon do bliskiej osoby zamiast scrollowania Facebooka… To proste, małe czynności, ale jeśli zachowasz konsekwencję, to krok po kroku pomogą Ci w zbudowaniu higieny cyfrowej.
- ❗ Nie wnoś telefonu do sypialni. Godzina przed snem i godzina po przebudzeniu to czas, w którym najlepiej nie korzystać ze smartfona. Spróbuj przez kilka dni i zobacz, jak to wpłynie na jakość Twojego snu 😴
- 💡 Traktuj telefon jak narzędzie. Myśl o nim jak o drukarce, czajniku czy odkurzaczu. Po te sprzęty sięgasz tylko w określonym celu – podobnie możesz robić ze smartfonem. Takie nastawianie to game changer! Jeśli chcesz, możesz zrobić sobie listę rzeczy, do których musisz / chcesz go używać – i niech to będzie Twój kontrakt ze sobą.
Te zasady higieny cyfrowej powinny być w miarę bezbolesne do wdrożenia, a pozwolą poczuć różnicę. Nie musisz wdrażać ich wszystkich naraz i na 100 procent. Możesz zacząć od cyfrowego detoksu małymi kroczkami. Wprowadź sobie krótkie okresy bez telefonu w ciągu dnia. Jeśli sięgasz po smartfon w czasie pracy, korzystaj z aplikacji blokujących social media czy strony internetowe. Wyznacz w domu strefy bez telefonu – na przykład przy stole. No i wyłącz zbędne powiadomienia!
A jeśli boisz się, że przez detoks cyfrowy przepłacisz za abonament komórkowy z dużym pakietem danych, wypróbuj Orange Flex. W wygodnej subskrypcji możesz zwiększać lub zmniejszać limit GB do wykorzystania według swoich potrzeb. A to, czego nie wykorzystasz, zaczeka na Ciebie w Sejfie GB.
Dlaczego warto dbać o higienę cyfrową?
Zgodnie z informacjami podanymi w raporcie Ogólnopolskiego Badania Higieny Cyfrowej 2022, trudno jest nam kontrolować czas ekranowy ⏳ Nasz mózg łatwo poddaje się przyjemnym czynnościom, więc powstrzymanie się od nich wymaga aktywnego wysiłku. Warto go podjąć, zwłaszcza że współcześnie coraz więcej osób dostrzega u siebie uzależnienie od smartfona.
Wykluczenie telefonu z pewnych aspektów codzienności ma korzystny wpływ na zdrowie w szerokim rozumieniu. Przede wszystkim dzięki higienie cyfrowej i detoksowi cyfrowemu zyskujesz więcej wolnego czasu – dla siebie i bliskich. 😊 To skutkuje poprawą relacji ze sobą i z innymi.
Bez nadmiernej ekspozycji na urządzenia ekranowe Twoja głowa czuje się lżej, a dzięki temu wzrasta Twoja kreatywność ✨🧠 Jednocześnie obniża się poziom stresu, a Ty zyskujesz większe zadowolenie życia – tak ogólnie. Więcej na temat higieny cyfrowej znajdziesz w książce „Cyfrowy minimalizm” Cala Newporta.
Pamiętaj, że higiena cyfrowa dotyczy bezpiecznego korzystania z urządzeń ekranowych i sieci, a więc obejmuje to również kwestie cyberbezpieczeństwa.