Jak oszczędzać wodę i prąd?

Kąpiel lub szybki prysznic, zmywanie naczyń i codzienne mycie zębów – to takie proste, bo przecież wystarczy przekręcić dźwignie lub gałki kranu. Podobnie jest z używaniem urządzeń elektronicznych – większość z nas nie zastanawia się, ile zasobów zużywamy i jak wpływa to nie tylko na nasze życie, domowy budżet, ale też planetę. Podwyżki rachunków i przestrogi badaczy do spraw klimatu dają jasno do myślenia: musimy szybko zmienić nasze nawyki i zacząć oszczędzać prąd i wodę. Podpowiadamy, jak zrobić to w domu i na szerszą skalę.

Czy wiesz, że chociaż woda zajmuje ponad 70% powierzchni całek kuli ziemskiej, tylko 2,5% (a właściwie 1%, odliczając trudno dostępne wody lodowcowe) nadaje się do spożycia? Zasoby cały czas się kurczą, a liczba ludności rośnie, więc jeśli wspólnie nie zaczniemy dobrze nimi dysponować, możemy w niedalekiej przyszłości mieć problem z dostępem do wody pitnej. Badacze ostrzegają, że już za niecałe 10 lat w Polsce będzie aż o 40% mniej wody, niż jej potrzebujemy. Oznacza to, że będziemy musieli ograniczyć jej użycie o niemalże połowę. Statystyki światowe są jeszcze mniej optymistyczne. Eksperci szacują, że w 2050 r. woda pitna może się skończyć. Już teraz gospodarowanie jej zasobami nie jest równomierne – ponad miliard ludzi na świecie cierpi na jej deficyt i umiera z powodu braku czystej wody zdatnej do spożycia. To wszystko sprawia też, że koszty pozyskiwania rosną, wpływając na gospodarkę, przetwórstwo i nasze budżety.

Eksperci projektu Klimada 2.0 (realizowanego przez Instytut Ochrony Środowiska-PIB) zauważają, że choć może się wydawać, ze w Polsce nie ma problemu dostępu do wody pitnej, zasoby naszego kraju plasują się na przedostatnim miejscu w całej Europie. Każdego roku dotykają nas sezonowe susze i powodzie, śniegu jest coraz mniej, a wody podziemne nie zostają zasilone. Tracimy więc to, co niezbędne do życia.

Wysokie zużycie wody i prądu ma też znaczenie ekonomiczne. Rachunki wzrosły o kilkadziesiąt procent, zużycie wody ma wpływ na wysokość „opłaty śmieciowej”, więc dziś każdy szuka oszczędności. Okazuje się, że opłaty za pobór energii elektrycznej, to jeden z głównych wydatków w budżecie domowym, a w 2022 roku wzrosną one o około 20%. Eksperci obliczyli, że rocznie 4-osobowa rodzina dopłaci ponad 200 zł. Jak zatem w codziennym życiu szukać oszczędności?

Korzystasz z niej codziennie i tak naprawdę tego nie zauważasz, nie liczysz każdej utraconej kropli. Marnowana każdego dnia woda przekłada się na zmniejszanie zasobów planety oraz wysokość Twoich rachunków. Jak temu zapobiec?

Trudno oszczędzać wodę, jeśli na co dzień korzystasz ze starej, niesprawnej i nieszczelnej hydrauliki oraz kranów, które ciekną, narażając Cię tak naprawdę na bezsensowne koszty. Możesz ich uniknąć, wymieniając sprzęt na taki, który działa ekologicznie i ekonomicznie. Najlepsze będą baterie jednouchwytowe z tzw. mieszalnikiem, w których łatwiej ustawić odpowiednią temperaturę wody bez jej marnowania. Warto też zdecydować się na perlator, który zapobiegnie rozpryskiwaniu się wody, zwiększy objętość jej strumienia przy jednoczesnym zmniejszeniu jej poboru. Szacuje się, że 30% zużycia wody w domu to spłukiwanie toalety. Aby zminimalizować koszty, warto zainstalować spłuczkę z dwoma przyciskami i najczęściej używać tego, który pozwala na uruchomienie mniejszego strumienia. Wyeliminuj też nawyk spuszczania w toalecie resztek jedzenia i kurzu ze sprzątania (np. z szufelki lub worka odkurzacza). Bardziej ekologiczne jest wyrzucanie do śmietnika. Wybieraj też pralki, suszarki, zmywarki i inne urządzenia, wykorzystujące wodę, które mają program eko. Pamiętaj o zapełnianiu ich w pełni lub używaniu programów przeznaczonych do mniejszych ilości prania czy zmywania.

Na co dzień zdecyduj się na szybsze i bardziej oszczędne prysznice, zamiast wypełniania całej wanny wodą. Jeśli chcesz maksymalnie ograniczyć zużycie wody, możesz ją wyłączać, np. kiedy myjesz włosy lub namydlasz ciało i uruchamiać ją dopiero do płukania. Możesz też wziąć udział w wyzwaniu jednej piosenki (one song challenge), podczas którego czas prysznica wyznaczasz sobie swoją ulubioną piosenką. Idealny sposób dla tych, którzy w kabinie zamieniają się w Beyoncé – dorzuć do tego dodatkowy pakiet Music Pass od Orange Flex i śpiewaj na całe gardło. Nie możesz lub nie chcesz rezygnować z wanny? Nalej mniej wody. Liczy się każda kropla.

Myjąc rano i wieczorem twarz i zęby, zapominasz o lejącej się z kranu wodzie? Nie zakręcasz kranu, kiedy czyścisz przyniesione ze sklepu warzywa? Po powrocie do domu obowiązkowo myjesz ręce i nie patrzysz na strumień wody, który właściwie nie jest Ci potrzebny podczas namydlania dłoni? Jeśli każdego dnia przy tych zwykłych, ale częstych czynnościach będziesz zakręcać kran, przyczyni się to do znacznych oszczędności. Przykładowo: kiedy myjesz zęby, nalej wody do kubka i ją zakręć. Szczoteczkę możesz zwilżyć wodą, którą już masz, a podczas szorowania nie będzie Ci ona potrzebna. Na koniec szczoteczkę opłuczesz resztką wody, która pozostała w kubku. Szum wody jest przyjemny, jednak nie musi Ci ciągle towarzyszyć.

Szacuje się, że podczas zmywania ręcznego zużywa się około 90 litrów wody. Chociaż zmywarka to większy wydatek, może przyczynić się do oszczędności zasobów oraz pieniędzy, ponieważ pobiera tylko około 10 litrów. Aby zwiększyć oszczędności, zrezygnuj z opłukiwania naczyń przed wstawieniem ich do zmywarki. Jeśli nie masz możliwości kupna lub instalacji takiego urządzenia, podczas zmywania napełniaj zlew, zamiast używać bieżącej wody.

Okazuje się, że minimalizm, less waste i świadome robienie zakupów również przyczynia się do oszczędności zasobów: nie tylko wody, ale też prądu. Jeśli produkowane będzie mniej żywności i przedmiotów, których tak naprawdę nie potrzebujemy w tak dużej ilości, zmniejszy się tzw. ślad wodny, ślad węglowy (związany m.in. z produkcją i kupowaniem produktów importowanych) oraz globalny pobór prądu. To właśnie przemysł generuje największe straty i jest najbardziej szkodliwy dla środowiska. Mądre decyzje zakupowe, wykorzystywanie tego, co już się ma, wspieranie lokalnych przedsiębiorców przyczyni się do zysku całej ludności.

Z początkiem 2022 r. koszty energii elektrycznej znacząco wzrosły i mogą poważnie nadszarpnąć domowe budżety. Jak obniżyć rachunki?

Decyzja o oszczędzaniu prądu powinna zapadać już na poziomie wyboru urządzeń do domu. Każde z nich jest określone klasą energooszczędności: niegdyś symbolem z plusami (np. A+++), dzisiaj od A (jako najbardziej oszczędne) do G. Najlepiej wybierać te z wyższą klasą i nie martwić się o pobór energii.

Warzywa czy potrawy jednogarnkowe szybciej się ugotują (z mniejszym poborem prądu), kiedy przykryjesz garnek pokrywką. Piekarnik będzie efektywniej działał, jeśli nie będziesz go otwierać podczas pieczenia (zminimalizujesz straty energii). Nie wkładaj też ciepłych potraw do lodówki i zamrażarki, bo w ten sposób wpływasz na proces chłodzenia i podwyższenie temperatury. Uruchamiaj tylko całkowicie zapełnioną pralkę lub zmywarkę, ewentualnie używaj niepełnych programów. Stawiaj też na funkcję eko.

Kiedy gasisz wieczorem światło w pokoju, nie jest całkowicie ciemno, bo widać pełno czerwonych czy niebieskich punkcików, symbolizujących pracę różnych urządzeń. To nie tylko wpływa na jakość Twojego snu (najbardziej higieniczne warunki do spania to kompletne zaciemnienie), ale też na wysokość rachunków. Zawsze wyłączaj to, z czego nie korzystasz. Najlepiej wyjmuj wtyczki z kontaktu lub wymień przedłużacze na takie z przyciskiem. Kiedy skończysz ładować telefon, pamiętaj o odpięciu ładowarki. W przeciwnym razie nadal będzie pobierać energię i ją marnować. Pamiętaj też o wyłączaniu światła głównego i mniejszych lampek po wyjściu z pokoju. Znaczenie ma też klasa energooszczędności żarówek.

Jeśli ważne jest dla Ciebie zrównoważone życie, które przyczyni się do poprawy stanu całej planety i życia nie tylko Twojego i Twoich najbliższych, ale całej populacji, wybieraj też oferty neutralne klimatycznie, np. pierwszą taką usługą telekomunikacyjną w Polsce jest Orange Flex. Dzięki Twoim GB (których do wyboru jest od 15 do 150 i możesz się nimi dzielić ze znajomymi) możemy sadzić drzewa. Ograniczamy też nasz ślad węglowy i podpowiadamy jak żyć bardziej ekologicznie i oszczędnie.